Wachtlijsten in de GGZ

25 May 2017

Binnen onze praktijk voor psychotherapie in Roermond belde een verwijzer en cliënt samen op met een vraag voor schematherapie en reageerden bijna opgelucht dat de wachttijd bij ons nog geen 6 maanden was…..

Recent werd in het tv programma Kassa nog aandacht besteed aan de wachtlijstproblematiek: Jaarlijks krijgen circa 800.000 Nederlanders psychische hulp waarvan een deel, zo’n 200.000 mensen, complexe hulp nodig heeft. Maar mensen met psychische problemen moeten weken tot soms zelfs maanden wachten op een intakegesprek bij een psychiater of ggz-instelling. Vooral de wachttijden voor de gespecialiseerde behandeling lijken nog steeds niet opgelost.

Volgens de landelijke patiëntenvereniging is dit een landelijk beeld. Terecht vinden zij dat dat we ons moeten schamen dat mensen met ernstige psychische problemen zo lang moeten wachten. “Als mensen met kanker anderhalf jaar zouden moeten wachten op behandeling, dan zou het land te klein zijn. En voor mensen met psychische probleem vinden we dit kennelijk acceptabel.” Volgens een psychiater van een academisch medisch centrum zien zij een toenemend aantal patiënten na een zelfmoordpoging in het ziekenhuis en constateert dat veel patiënten maanden moeten wachten op de juiste behandeling, vooral als het gaat om patiënten met ernstige persoonlijkheidsproblematiek.

Wat zijn nu de oorzaken van die wachtlijsten?

Het noemen van één oorzaak hiervan is niet mogelijk. Vanuit patiënten en professionals wordt vooral gewezen op gebrek aan voldoende budget, dus geld. De zorgverzekeraars op hun beurt geven aan het ook wel zorgelijk te vinden, doch dat er genoeg geld is en niet op de goede plek wordt besteed. De koepel van GGZ instellingen (GGZ Nederland) zegt ook dat er geld overblijft aan het eind van het jaar, doch ook tegelijkertijd beamen zij dat veel GGZ aanbieders in de knel zitten.

Wie begrijpt het nog?......, en het wordt nog ingewikkelder.

Waar ik GGZ Nederland en de zorgverzekeraars niet over hoor is het een bijzonder aspect waar vooral ambulant werkende instellingen veel last van hebben. Elke GGZ instelling die een contract afsluit met zorgverzekeraars krijgt een maximum budget opgelegd en dat maximum blijft elk jaar nagenoeg gelijk. Dat is al jaren zo. De zorgverzekeraars voegen er echter ook aan toe dat er minimaal een aantal cliënten behandeld moeten worden voor dat budget, waarmee een soort van gemiddelde prijs vastgelegd wordt. Stel bijvoorbeeld dat een GGZ instelling een budget krijgt van € 1.000.0000,- en daarvoor moeten 400 cliënten behandeld worden. Een gemiddelde behandeling mag dan niet meer kosten dan € 2500,- Indien een instelling wel binnen het budget blijft van € 1.000.000,-, doch daar slechts 300 cliënten voor heeft behandeld, dan is de gemiddelde prijs € 3.333,33 geweest. In dat geval moet de instelling geld terugbetalen aan de zorgverzekeraar omdat de gemiddelde prijs is overschreden. Om dit te voorkomen moet die GGZ instelling ervoor zorgen dat die gemiddelde prijs niet wordt overschreden, dus …… voldoende “goedkopere behandelingen doet (korter) omdat er ook altijd wel duurdere behandelingen zijn. De zorgverzekeraar legt die gemiddelde prijs gewoon op en is niet onderhandelbaar, ongeacht de vraag en problematiek waarmee cliënten verwezen worden. Gevolg is dat de GGZ instelling minder langdurige en duurdere behandelingen kan doen om die gemiddelde prijs niet te overschrijden. Hiermee wordt duidelijk dat er minder ruimte is voor juist die cliënten die een langer durende behandeling nodig hebben.

In de regio waarin ik met mijn praktijk werkzaam bent wordt dit beeld bevestigd. De wachttijden bij aanbieders die enkel lichtere problematiek behandelen binnen de Basis GGZ zijn niet lang. De wachttijden voor specialistische GGZ echter zijn schrikbarend. Bij één collega zag ik op de website dat hij dit jaar geen nieuwe cliënten meer kan aannemen omdat hij een beperkt budget heeft gekregen. Het beeld bij een andere collega is helemaal tekenend, daar hangt de wachttijd af van waar iemand verzekerd is. Bij de ene zorgverzekeraar moet de cliënt bij haar drie maanden wachten, bij een andere verzekeraar 5 maanden en bij weer een andere zorgverzekeraar geldt een aanname stop. Mijn conclusie is dat door vrijgevestigde psychotherapeuten en (vooral ambulant werkende) GGZ instellingen niet alleen een maximumbudget op te leggen, doch ook een maximum gemiddelde prijs, de cliënten die een langer durende behandeling nodig hebben de dupe zijn en langer moeten wachten. Er is echt te weinig ruimte beschikbaar voor de cliënten met meer ernstige psychische klachten.

Ook wij hebben in onze praktijk een verschrikkelijke wachtlijst die is opgelopen tot zeker 5 maanden wachten. Verwijzers en cliënten die ons vragen om schematherapie in verband met ernstige persoonlijkheidsproblematiek melden ons dat zij nergens terecht kunnen binnen een half jaar. Wij sluiten geen contracten af dus bij ons ligt dat niet aan beperkt budget. Onze agenda’s zitten overvol en er melden zich veel meer cliënten dan wij aankunnen. Veel cliënten kiezen bewust voor een persoonlijke benadering zoals die niet door een grote GGZ instelling geboden wordt en wel geboden kan worden binnen oftewel een kleinschalige instelling of vrijgevestigde praktijk. Wij blijven een kleine praktijk en moeten leren leven met dergelijke wachttijden. Het zijn onze toekomstige cliënten die daar extra onder moeten lijden.